Associazione Culturale Turistica ProLoco - Scano di Montiferro ( OR ) - Sardegna - ITALIA

SA MENDULA

Scritto da Nanni | 30 agosto 2004 | Contos e Paristorias
(Mandorlo, famiglia delle Rosaceae)
 
S´albure de sa mendula imbattet finas a deghe metros de altesa. Hat fozzas a fromma ´e lanza e su fruttu, a fromma illonghiada, coler ´ilde craru. Una curiosidade est chi cominzat a frorire primaria, a finitias de su mese de ´ennalzu, e bogat su frore primma de sas fozzas. SA PARISTORIA Si narat chi a Fillide, sa fizza de su re de Tracia, piaghiat meda Acamante, su fizzu de Teseu e de Fedra. Su zovanu però, chi fuit unu valorosu soldadu de s´esercitu de Atene, fuit in biazzu, in d´una nave, pro andare a gherrare contra sa zittade de Troia. Cando sas naves fuint torradas dae sa guerra, sa bella Fillide non agatad prus s´ammoradu e, timide chi esseret moltu, dae su dispiaghere si fuit bocchida a manu sua. Assora sa dea Era pro compassione l´haiat tramudada ind´un´albure de mendula. E Alcamante, torradu a regadiu dae sa gherra, hait agatadu s´albure inveces de s´isposa e no podinde fagher atteru si l´haiat abbrazzada folte folte. In cussu momentu s´albure na´chi haiat cominzadu a bogare su frore, primma chi ancora esserent bessidas sas fozzas. SAS CALIDADES EI SOS IMPREOS Su semene de sa mendula est de duas calidades: drucche e ranchida. Dae sa calidade druche si ´ogat un ozu bonu pro meighina. Benit usadu coment´e pruga e finzas pro fagher papinos e unghentos. In tempos antigos sa mendula si papait contra su dolor´e istogomo. Oe s´ischit chi s´ozu de mendula potedet curare finzamentas s´ulcera. Dae sa mendula ranchida si ´ogat un ozzu chi ´entit usadu pro fagher profunos. Sos antigos romanos usaint sa mendula druche pro fagher bellettos. John Gerard, unu istudiosu inglesu de su XVI seculu, narait chi s´ozu de mendula allenad sa pedde de sas manos e de sa cara e la mantenet sana e pulida dae sas maladias, dae sas mancias e dae sas pipisias. S´ozu de mendula druche oe benit usadu, ammercuradu cun cassia, comente unghentu pro sos chirrizzzos. CURIOSIDADES In su 1372 sa reina de Franza, Giovanna, muzere de Carlo V de Valois, cheriat 227 chilos de mendula pro si fagher s´ozu de si frigare in cara. Giuseppina, muzere de Napoleone, usait un´unghentu cun pasta ´e mendula pro sas manos. ATEROS USOS Sa mendula, druche e ranchida ´enit usada pro fagher druches. In Iscanu si faghen sos ammarettes, unu druche aprezziadu chi si accumpagnada cun binu biancu ´onu 8verbaccia o malvasia). Attensione però a non nde papare meda: sa mendula ranchida cuntenit venenu. Tres ammarettos podent bocchine unu pizinnu. SA REZETTA ANTIGA DE SOS AMMARETTES Mesu chilu de mendula druche, mesu chilu de mendula ranchida; mesu chilu de tuccaru, sa coldza rattada de duos limones mannittos, ses biancos de ou. Iscoldzade sa mendula, ponindela a modde in abba uddinde pro calchi minutu, assutadela bene e maghinadela. Tribagliade sos biancos de s´ou, aggiunghidebi su tuccaru, su limone rattadu e sa mendula e murigade, impastade e tribagliade bene cun su pistone. Cando sa pasta est bene tribagliada, faghide muntoneddos de pasta e assetiadelos in d´una lama de furru, no tantu affaca s´unu a s´ateru pro chi no si attaccan a pare comente coghen. Infurrade e lassade coghere a 200 grados pro unos deghe minutos finas chi diventan in colore ´e oro.
Commenti

Notizie

autore: Matteo Chessa
4 05 2008 11:40
Campagna banchine pulite
Ci rivolgiamo a tutti i turisti e specialmente alla gente locale:

Quest’estate
Non ridurre le banchine a cassonetti indifferenziati!
Non ridurre il tuo territorio in una discarica!


Butta la spazzatura nei contenitori appositi


autore: Matteo Chessa
30 01 2008 09:52
Relazione del Presidente sul Conto Consuntivo 2007
Si riporta di seguito l'allegato 2 al Conto Consuntivo Esercizio 2007 della Pro Loco di Scano, ovvero la Relazione del Presidente, letta e sottoscritta in sede di Assemblea Ordinaria dei Soci per l'approvazione dello stesso Conto Consuntivo.


autore: Nanni Delogu
6 03 2007 01:18
Saluto del presidente uscente

Carissimi soci della Pro Loco di Scano, carissimi compaesani,

il 4 marzo 2007 è una data storica: la vecchia guardia della Pro loco scanese consegna il testimone a un gruppo di giovani nuovi soci.



autore: Matteo Chessa
4 03 2007 10:48
Lettera di saluto
Cari compaesani,
mi rivolgo a voi in modo tanto semplice quanto umile per annunciarvi che l’Associazione Pro Loco di Scano Montiferro ha finalmente superato una fase di stallo che durava ormai da diversi anni.


autore: Matteo
7 09 2004 06:20
Programma de "sa festa manna"
Pubblichiamo di seguito il programma delle manifestazioni de "sa festa manna" 2004